Rouw & Verlies
Je bent door welke oorzaak dan ook iemand verloren, je levenshuis is ingestort en je staat nu voor de loodzware taak het leven weer op te pakken en hiermee om te gaan. Hoe doe je dat?
Vanuit je omgeving krijg je allerlei goedbedoelde adviezen. Zoals het advies de ander ‘los te laten’. Dit is echter niet wat je wenst. In plaats van loslaten ga je juist ‘anders vasthouden’ en verbinden.
Wat heeft de ander voor jou betekend? Hoe kan je degene (of datgene) dat je verliest meenemen in je leven? Hoe past dit in je levensverhaal?
Hij of zij heeft een onuitwisbare indruk in je leven achtergelaten. Misschien heb je ongemerkt wel wat van zijn of haar maniertjes of gedrag overgenomen of zijn er overtuigingen die je jezelf hebt eigen gemaakt. Wat wil je behouden? Wat wil je liever achter je laten? Het opnieuw uitvinden van het leven zonder hem of haar is een hele zoektocht, die veel energie kost.
Zoveel soorten van verdriet, ik noem ze niet.
Maar één, het afstand doen en scheiden.
En niet het snijden doet zo’n pijn, maar het afgesneden zijn.
Rouw is een individueel proces
Rouw is een individueel en uniek proces. Elk mens rouwt anders en reageert anders. Verlies is een persoonlijke ervaring. Wat door jou als een groot verlies wordt ervaren, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Daardoor gaan rouwprocessen nooit gelijk op.
Rouw draait namelijk niet om het verlies, maar om jou. Jij bent uniek. Je eigen uniciteit toelaten in je rouwproces is dan ook zeer krachtig, leidend en helend.
Gedachten en emoties rondom verlies worden meer dan eens ook genegeerd of ontkend. Dit kan versterkt worden door een (werk)omgeving waar geen of weinig begrip is voor rouw, omdat men vindt dat je maar zo snel mogelijk weer verder moet gaan met je leven of omdat er geen ruimte is voor je verdriet. Maar ook door je eigen ‘copingstijl’: De wijze waarop je geleerd hebt in het leven om te gaan met je emoties.
Heen en weer bewegen tussen herstel en verlies
Het is zaak daarbij heen en weer te bewegen tussen de nieuwe weg die je na het verlies weer moet gaan vinden en tegelijkertijd het bestaande eigen leven dat verder moet gaan. (Het Duaal procesmodel, Stroebe en Schut 1999)
Vergelijk het met het roeien in een bootje: Een voortdurende zoektocht naar evenwicht. Door met gelijke kracht met beide roeispanen evenveel water te verplaatsen, blijft het bootje in balans.
Verlies op verlies
Waar de één soms te maken krijgt met een verlies, krijgt de ander te maken met verlies op verlies. Zij verliezen in relatief korte tijd meerdere personen die belangrijk voor hen zijn. Niet alleen door overlijden, maar ook door bijvoorbeeld echtscheiding, relatiebreuk of dementie. Door de veelheid aan emoties en de eisen die het leven het gezin en de werksituatie aan je stellen is het dan vaak moeilijk om de tijd te nemen om te rouwen. Je zet je schouders er onder, gaat dapper door. Totdat je ineens vastloopt, niet meer verder kunt. Soms is daar een duidelijk aanwijsbare aanleiding voor, maar soms is die er ook helemaal niet.
Gestolde rouw
Niet genomen rouw kan resulteren in gestolde rouw. Wanneer je je rouw niet bent aangegaan, omdat je dit niet kon of wilde, is het niet zo verwonderlijk dat diezelfde rouw soms jaren later toch weer ‘aan de bel trekt’ bij een onvoorziene gebeurtenis of volgend verlies. Doordat je vorige verlies nog niet de aandacht heeft gekregen die het nodig had, kunnen je lichaam en geest in de alarmfase zijn blijven staan met bovenmatige stressreacties tot gevolg.
Dit kan zich uiten in zowel psychische als lichamelijke reacties. Psychische reacties kunnen bestaan uit angstklachten, verwarring of een gevoel van machteloosheid. Maar emoties kunnen zich ook omzetten in lichamelijke reacties als alarmsignaal dat er iets niet in orde is. Veelvoorkomende lichamelijke reacties zijn een gevoel van stress, vermoeidheid, slecht slapen, hoofdpijn, een lagere weerstand of buikklachten.
Rouw wordt ook meer dan eens ten onrechte gediagnosticeerd als een burn-out of een depressie. Dit, omdat de symptomen veel gelijkenis vertonen. Daarom is het belangrijk om elk verlies in je leven te onderkennen, het verdriet aan te gaan en het de aandacht en ruimte te geven die het verdient.
Verlies binnen het gezin
Verlies binnen een gezinssysteem behoeft ook extra aandacht. Er is over het algemeen sprake van meerdere rouwprocessen. Die verlopen niet altijd synchroon. Ook het Verlies van een kind en verlies door suïcide kunnen een rouwproces, zowel individueel als binnen het gezinssysteem, gecompliceerder maken.
Met je rouw aan de slag gaan
Gelukkig beschikken we als mens over onze veerkracht. Dit zelfhelend vermogen stelt ons veelal in staat om ons rouwproces zelfstandig te doorlopen. Vanuit eigen kracht, wijsheid en moed.
Ondanks dat kom ik toch in mijn praktijk regelmatig energetische blokkades tegen die ontstaan zijn vanuit een onderdrukt rouwproces, met als gevolg dat het vermogen om emoties te voelen en te uiten is geblokkeerd.
Enkele sessies kunnen dan al volstaan gevoelens weer te laten stromen, opdat weer ruimte ontstaat voor de emoties die nodig zijn om het leven ten volle te leven. Samen kunnen we in een vrijblijvend kennismakingsgesprek onderzoeken wat jij nodig hebt.
Wie niet in staat is verdriet te voelen is ook niet meer in staat geluk, liefde, vreugde en verbinding te voelen. Verbinding met jezelf leidt naar eenheid in jezelf, de basis voor een volwaardig leven, van waaruit ook een gezonde verbinding met de ander kan ontstaan.
‘De mooiste dingen in het leven zijn immers geen dingen’. Het zijn gevoelens van liefde, geluk, vreugde verbinding, begrip en plezier’ We kunnen ze niet aanraken. We kunnen ze enkel voelen met ons hart, Door ons te verbinden met de mensen om ons heen.
Verdriet is de prijs die we betalen voor liefde.
